Kwartierprijzen en dynamische energiecontracten: hoe bereid je je voor op 96 prijsmomenten per dag?

Van 24 naar 96 prijsmomenten

Per 1 oktober 2025 is de Europese elektriciteitsmarkt overgestapt van uurprijzen naar kwartierprijzen.

Binnen de Single Day-Ahead Coupling (SDAC) wordt de prijs voor elke 15-minutenperiode bepaald, waardoor er 96 prijsmomenten per dag ontstaan in plaats van 24. De Europese Commissie beschrijft de verandering als noodzakelijk om het systeem flexibeler en betrouwbaarder te maken en om meer wind- en zonne-energie te kunnen inpassen.

Voor huishoudens met een dynamisch energiecontract is dit een belangrijke wijziging. De vraag is: wat betekent dit concreet voor jouw energierekening, en moet je nu overstappen op een dynamisch contract?

Van uurprijzen naar kwartierprijzen

Bij een dynamisch contract betaal je de actuele handelsprijs voor stroom en gas. Tot 1 oktober 2025 werd de stroomprijs elk uur vastgesteld; de gasprijs veranderde één keer per dag. De overstap naar kwartierprijzen betekent dat leveranciers vanaf nu elke dag 96 kwartierprijzen kunnen doorgeven. Gas blijft voorlopig per dag geprijsd.

Deze granulariteit sluit beter aan bij schommelingen in vraag en aanbod; vooral zonnige of winderige periodes leiden vaak tot lage of zelfs negatieve prijzen.

Welke leveranciers stappen over?

Niet alle dynamische energieleveranciers voeren de wijziging direct door. Begin oktober 2025 zijn alleen Tibber, Coolblue Energie, NieuweStroom en Noord Energie per 1 oktober daadwerkelijk met kwartierprijzen gestart.

Grote leveranciers zoals Vattenfall, Budget Energie en Essent blijven de marktprijzen omrekenen naar uurprijzen; zij nemen het gemiddelde van vier kwartierprijzen. Frank Energie en NextEnergy onderzoeken de overstap, maar hanteren voorlopig uurprijzen.

De Autoriteit Consument & Markt (ACM) benadrukt dat leveranciers hun klanten moeten informeren over de overgang; huishoudens moeten weten of hun contract naar kwartierprijzen wordt omgezet.

Voordelen van kwartierprijzen

Nauwkeuriger inspelen op goedkope momenten

Door vier keer zoveel prijsblokken zijn er meer periodes waarin de stroomprijs laag of zelfs negatief is. Wie zijn verbruik kan verschuiven (bijvoorbeeld met een elektrische auto, warmtepomp of thuisbatterij) kan profiteren van deze prijsdalingen.

Beter benutten van duurzame energie

Kwartierprijzen volgen de variatie in wind- en zonne-opwekking beter en verminderen zo onbalans op het net.

Meer flexibiliteit voor energie-intensieve gebruikers

De Europese Commissie verwacht dat een fijnmaziger markt leidt tot efficiënter gebruik van het netwerk en uiteindelijk lagere systeemkosten.

Nadelen en uitdagingen

Onvoorspelbaarheid en complexiteit

Het aantal prijsmomenten verviervoudigt. Dit maakt het lezen van je dagoverzicht ingewikkelder; een app met 96 blokjes kan onoverzichtelijk zijn.

Niet alle apparaten profiteren

Kwartierprijzen zijn vooral zinvol voor apparaten die flexibel kunnen schakelen of opslaan. Voor een wasmachine of vaatwasser die een volledig programma draait is het voordeel beperkt.

Hoger risico bij piekprijzen

Meer prijsmomenten betekenen ook meer momenten met (zeer) hoge prijzen. Zonder slimme sturing loop je het risico om op dure momenten te verbruiken.

Voor wie is een dynamisch contract interessant?

Flexibele huishoudens

Huishoudens met slimme apparatuur – zoals elektrische auto's, laadpalen, warmtepompen of thuisbatterijen – kunnen hun verbruik sturen naar goedkope kwartieren. Zij profiteren het meeste.

Ook mensen met zonnepanelen die een thuisbatterij hebben kunnen surplusenergie opslaan in plaats van terugleveren tegen lage vergoeding.

Verbruikers die actief sturen

Uit analyses bleek dat 80% van de huishoudens met een dynamisch contract tussen juni 2024 en mei 2025 méér betaalde dan bij een vast contract, omdat vaste contracten hoge cashbacks boden. Wie geen gebruik maakt van slimme sturing en zijn energie verbruikt wanneer het uitkomt, loopt bij dynamische contracten kans om duur uit te zijn.

Extra risico's: je hebt een slimme meter nodig, de facturen variëren sterk en bij prijspieken kan de rekening oplopen.

Vast contract vaak nog goedkoper

Een analyse liet zien dat vaste contracten in 2025 gemiddeld €140,91 per maand kostten, tegenover €148 voor dynamische contracten en €158 voor variabele contracten. Het prijsverschil komt vooral doordat veel leveranciers hoge welkomstkortingen geven bij een jaarcontract en hun marge spreiden over de looptijd.

Ook de ACM Monitor van september 2025 toonde dat vaste contracten weer iets goedkoper zijn dankzij lagere groothandelsprijzen.

Aanbeveling voor consumenten

Controleer of je leverancier daadwerkelijk op kwartierprijzen overstapt

Alleen enkele kleinere dynamische leveranciers doen dat per 1 oktober 2025.

Investeer in slimme sturing

Zonder automatisering wordt het nagenoeg onmogelijk om handmatig op 96 prijsmomenten per dag in te spelen.

Vergelijk contracten

Voor veel mensen is een éénjarig vast contract nog steeds het goedkoopst, zeker als je weinig flexibiliteit hebt.

Gebruik kwartierprijzen bewust

Zie kwartierprijzen als een kans om duurzamer en goedkoper te verbruiken, maar wees je bewust van de hogere volatiliteit en de tijd/technologie die nodig is om ervan te profiteren.

Conclusie

Kwartierprijzen zijn een belangrijke stap richting een flexibele en duurzame energiemarkt. Ze bieden kansen voor huishoudens die hun verbruik kunnen sturen en duurzame energie willen benutten. Tegelijkertijd vergroten ze de complexiteit en het risico voor consumenten zonder slimme apparatuur.

Wie overweegt om over te stappen op een dynamisch contract met kwartierprijzen doet er verstandig aan om niet alleen naar de potentieel lage prijzen te kijken, maar ook naar de benodigde technologie, de eigen flexibiliteit en de alternatieven in de markt. Voorlopig blijft een vast contract voor veel huishoudens de meest voorspelbare en vaak goedkoopste keuze.